Teleskop

Teleskop SALT znajduje się terenie South African Astronomical Observatory (www.saao.ac.za) położonego na płaskowyżu Karoo około 370 km na północ od Cape Town. Obserwatorium znajduje się na wysokości 1759 m n.p.m.

Teleskop jest własnością międzynarodowego konsorcjum. Strona polska dysponuje 10% czasu obserwacyjnego SALTa, a jej udział w przedsięwzięciu został sfinansowany przez Komitet Badań Naukowych oraz "Fundację Teleskopu SALT w Polsce".

SALT jest udoskonaloną wersją nowatorskiego teleskopu HET, wcześniej został wybudowany w McDonald Observatory w Teksasie (www.as.utexas.edu/mcdonald/het). Teleskop posiada tylko jeden stopień swobody obracając się azymutalnie przy stałej odległości zenitalnej wynoszącej 37 stopni (szerokość geograficzna obserwatorium SAAO wynosi 32°23' South).

Główne lustro ma kształt sferyczny i składa się z mozaiki 91 sześciokątów o boku 1 m. Powierzchnia skupiająca odpowiada pojedynczemu kolistemu lustru o średnicy około 10.5 metra. W trakcie obserwacji teleskop pozostaje nieruchomy a obraz nieba przesuwającego się nad lustrem głównym jest śledzony przez ruchomy „tracker” znajdujący się na powierzchni ogniskowej. Tracker jest wyposażony w korektory aberracji sferycznej oraz różnicowej dyfrakcji atmosferycznej. Przy ustalonej pozycji teleskop obserwacje są możliwe w pasie nieba o szerokości 12 stopni. W efekcie do obserwacji dostępne są obszary nieba o deklinacji +10°<δ<-75° W zależności od deklinacji obiektu maksymalny czas jego obserwacji w trakcie danej nocy wynosi od 45 do 150 minut. W trakcie obserwacji zmienia się efektywna powierzchnia skupiająca, która może spaść w skrajnych przypadkach do odpowiadającej lustru o średnicy 8 m. Zmienna powierzchnia skupiająca ogranicza możliwości absolutnej kalibracji fotometrii oraz spektrofotometrii.

Średnica pola widzenia teleskopu wynosi 8 minut łuku. Zgodnie ze specyfikacja optyka ma dawać obrazy o EE(50) nie gorszym niż 0.6 arcsec (przy braku zakłóceń atmosferycznych nie mniej niż 50% światła obiektu punktowego byłoby skupione w krążku o promieniu 0.6 arcsec). Mediana seeingu w SAAO wynosi 0.9 arcsec, a więc przy typowych warunkach obserwacyjnych obrazy gwiazd będą miały profile o FWHM rzędu 1 arsec.

Szereg użytecznych informacji związanych z teleskopem oraz jego instrumentami można znaleźć na stronie konsorcjum SALT (www.salt.ac.za). Opis działania teleskopu typu HET/SALT przedstawiony został w artykule opublikowanym w 1999 roku przez prof. R. Tylendę oraz dr K. Rochowicza (Urania/Postępy Astronomii 1/1999 str. 10) zatytułowanym "SALT - nadzieja polskiej astronomii?". Aktualny opis instrumentów, które obecnie są dostępne jest tutaj:

Obserwacje są wykonywane wyłącznie w trybie „kolejkowym”. Oznacza to, że programy zakwalifikowane do realizacji będą wykonywane w całości przez personel SALTa, bez udziału autorów danego projektu. Autor projektu otrzymuje komplet danych (również częściowo przeprocesowanych) po ich skompletowaniu. Rozważana jest możliwość zdalnego dostępu do fragmentarycznych obserwacji kompletowanych w ramach danego programu.